เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) กำลังก้าวเข้ามามีบทบาทสำคัญในการบริหารงานภาครัฐ โดยสามารถช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและคุณภาพการให้บริการแก่ประชาชน ทั้งในด้านการจัดการสวัสดิการสังคม การศึกษา การคมนาคมขนส่ง สาธารณสุข ความมั่นคงภายในประเทศ และการประชาสัมพันธ์ ภาครัฐจึงต้องเตรียมความพร้อมในการนำ AI มาใช้งานอย่างเหมาะสม เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อพลเมือง
ประโยชน์ของการนำ AI มาใช้ในภาครัฐ
การนำ AI มาประยุกต์ใช้ในการให้บริการของภาครัฐ สามารถก่อให้เกิดประโยชน์หลัก 4 ประการ ได้แก่:
- การดำเนินงานมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากขึ้น เนื่องจากหน่วยงานสามารถนำผลการวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่ด้วย AI ไปปรับปรุงกระบวนการปฏิบัติงานให้ดีขึ้น ลดความซ้ำซ้อน และลดข้อผิดพลาด
- ช่วยพัฒนาบริการภาครัฐใหม่ ๆ และทำให้มีคุณภาพมากขึ้น เช่น การแก้ไขปัญหาการจราจรติดขัด การเฝ้าระวังอาชญากรรม และการวินิจฉัยโรค เป็นต้น
- ก่อให้เกิดการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน โดย AI สามารถปรับปรุงประสบการณ์การรับบริการของประชาชนให้ดีขึ้น
- ทำน้อยแต่ได้มาก เพราะ AI ช่วยให้ภาครัฐได้ผลลัพธ์ที่ดีขึ้น โดยใช้ความพยายามน้อยลง ทั้งในด้านบุคลากร งบประมาณ และระยะเวลา
ความท้าทายในการเตรียมความพร้อมของภาครัฐ
แม้ว่าการใช้ AI ในภาครัฐจะก่อให้เกิดประโยชน์มากมาย แต่ภาครัฐยังต้องเผชิญกับความท้าทายที่สำคัญ 4 ประการ ดังนี้:
1. การใช้ประโยชน์จากข้อมูล (Effective Use of Data)
- ภาครัฐต้องสร้างชุดข้อมูลขนาดใหญ่ที่เชื่อมโยงกันเป็นระบบ เพื่อให้สามารถนำ AI มาใช้ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ
- ต้องมีการกำกับดูแลข้อมูล (Data Governance) และคุ้มครองความเป็นส่วนตัวของข้อมูล (Data Privacy)
2. ทักษะด้านข้อมูลและทักษะด้าน AI (Data and AI Skills)
- ภาครัฐต้องเตรียมความพร้อมด้านบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญในการพัฒนาและใช้ AI
3. สภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการพัฒนา AI (AI Environment)
- ผู้บริหารภาครัฐต้องให้ความสำคัญและสนับสนุนงบประมาณในการสร้างระบบโครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็น
4. ปัญหาด้านกลไกการจัดซื้อจัดจ้างและกฎระเบียบที่ซับซ้อน (Procurement Mechanisms)
- ต้องวางแผนจัดซื้อจัดจ้างในระยะยาว และให้ผู้เชี่ยวชาญช่วยถ่ายทอดองค์ความรู้ให้บุคลากร
สรุป
การนำ AI มาใช้ในภาครัฐมีประโยชน์มากมาย แต่ภาครัฐจำเป็นต้องเตรียมความพร้อมในด้านต่าง ๆ อย่างรอบด้าน เพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์จาก AI ได้อย่างเต็มที่ และก่อให้เกิดความคุ้มค่าและยั่งยืนในระยะยาว ทั้งนี้ ความสำเร็จในการใช้ AI ของภาครัฐจะส่งผลดีต่อประชาชนในวงกว้าง และช่วยยกระดับการให้บริการสาธารณะที่มีประสิทธิภาพ ตอบสนองความต้องการของประชาชนได้อย่างแท้จริง
