สวัสดีครับ วันนี้ครูเชียงรายจะพามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับบทสวด “ปาเจรา จริยา โหนติ” ซึ่งหลายคนอาจเคยท่องหรือได้ยินในพิธีไหว้ครูตั้งแต่เด็ก แต่เคยสงสัยไหมครับว่า “ปาเจรา” แปลว่าอะไร และบทนี้มีความหมายลึกซึ้งอย่างไรในบริบทของโรงเรียน?
ปาเจรา แปลว่าอะไร?
คำว่า “ปาเจรา” (บาลี: ปาเจรา) แปลว่า ขอนอบน้อม, ขอเคารพบูชา หรือ กราบไหว้ด้วยความเคารพ
กลอนบทเต็มและความหมาย
บทไหว้ครูที่เราคุ้นเคยกันดีมีดังนี้:
ปาเจรา จริยา โหนติ
คุณุตตรานุสาสกา
ปัญญาวุฑฒิ กเร เต เต
ทินโนวาเท นมามิหัง
แปลความหมาย:
ข้าขอนอบน้อมบูชาครูบาอาจารย์
ผู้เป็นบุคคลผู้สั่งสอนให้คุณธรรม
ผู้ชี้ทางสว่างแห่งปัญญา
ข้าขอกราบเคารพระลึกถึงท่านด้วยใจจริง
ทำไมจึงใช้ในพิธีไหว้ครู?
พิธีไหว้ครูเป็นกิจกรรมสำคัญของโรงเรียนไทยในช่วงต้นปีการศึกษา โดยบทนี้ถูกใช้เพื่อให้ศิษย์แสดงความเคารพต่อครูอย่างเป็นทางการ ซึ่งมีความสำคัญในหลายมิติ เช่น:
- ปลูกฝังคุณธรรม “กตัญญูรู้คุณครู”
- รักษาขนบธรรมเนียมประเพณีไทย
- เสริมสร้างจิตสำนึกแห่งความเคารพและระลึกถึงผู้มีพระคุณ
ความสำคัญต่อระบบการศึกษาไทย
ในสังคมไทย “ครู” ไม่ใช่เพียงผู้ถ่ายทอดความรู้ แต่ยังเปรียบเสมือนพ่อแม่คนที่สองของนักเรียน การเริ่มต้นปีการศึกษาด้วยการไหว้ครู จึงเป็นทั้งการเสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างครูกับศิษย์ และเป็นการวางรากฐานให้เกิด “พลังใจในการเรียนรู้” ตลอดปีการศึกษา
หากคุณครูท่านใดกำลังเตรียมการจัดพิธีไหว้ครู หรือกำลังจัดทำกิจกรรมเกี่ยวกับคุณธรรมความกตัญญูในโรงเรียน บทไหว้ครูนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนได้อย่างดีครับ
