วันงดสูบบุหรี่โลก (World No Tobacco Day) ตรงกับวันที่ 31 พฤษภาคมของทุกปี เป็นวันสำคัญที่องค์การอนามัยโลก (WHO) กำหนดขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ. 2531 เพื่อกระตุ้นให้ประชาชนทั่วโลกร่วมกันตระหนักถึงอันตรายของบุหรี่ และส่งเสริมให้ผู้สูบพยายามเลิกสูบบุหรี่ เพื่อสุขภาพของตนเอง ครอบครัว และสังคม
เป้าหมายหลักของวันงดสูบบุหรี่โลก คือการลดการบริโภคยาสูบ ลดผลกระทบต่อสุขภาพจากควันบุหรี่ และส่งเสริมการกำหนดนโยบายควบคุมยาสูบในระดับประเทศและนานาชาติ
ความเป็นมาของวันงดสูบบุหรี่โลก
วันงดสูบบุหรี่โลกจัดขึ้นครั้งแรกในวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2531 โดยองค์การอนามัยโลกต้องการให้มีวันหนึ่งของปีที่ประชาชนทั่วโลกได้หยุดสูบบุหรี่ แม้เพียงวันเดียวก็ยังดี เพื่อให้ตระหนักถึงโทษของบุหรี่ โดยในแต่ละปีจะมีการรณรงค์ด้วยคำขวัญต่าง ๆ ที่เน้นประเด็นสำคัญ เช่น สุขภาพของเยาวชน การโฆษณายาสูบ หรือการเปลี่ยนพฤติกรรม
สำหรับประเทศไทย มีการจัดกิจกรรมร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ เอกชน และสถานศึกษา โดยใช้ดอกลีลาวดีเป็นสัญลักษณ์ แทนการขจัดสิ่งไม่ดีออกจากชีวิต และนำไปสู่ความสุขและสุขภาพที่ดี
อันตรายจากการสูบบุหรี่
บุหรี่เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของโลก โดยองค์การอนามัยโลกประเมินว่าในแต่ละปีมีผู้เสียชีวิตจากบุหรี่สูงถึงกว่า 8 ล้านคน โดยในจำนวนนี้กว่า 1 ล้านคนเป็นผู้ที่ได้รับผลกระทบจากควันบุหรี่ หรือที่เรียกว่า “ควันบุหรี่มือสอง”
อันตรายที่เกิดจากการสูบบุหรี่ มีทั้งโรคมะเร็งปอด โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง ถุงลมโป่งพอง และโรคเรื้อรังอื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีผลต่อระบบสืบพันธุ์ ภูมิคุ้มกัน และส่งผลให้ผู้ที่สูบบุหรี่มีอายุสั้นลงโดยเฉลี่ยถึง 10 ปี
ในกลุ่มเยาวชน การหันมาใช้บุหรี่ไฟฟ้ากลายเป็นปัญหาใหม่ที่น่ากังวล แม้จะไม่มีควันเหมือนบุหรี่ทั่วไป แต่ก็ยังมีสารนิโคตินและสารพิษที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ และอาจเป็นจุดเริ่มต้นของการติดสารเสพติดในอนาคต
ประโยชน์ของการเลิกบุหรี่
การเลิกสูบบุหรี่ส่งผลดีต่อสุขภาพอย่างชัดเจน:
- ภายใน 20 นาที ความดันโลหิตและอัตราการเต้นของหัวใจจะกลับสู่ปกติ
- ภายใน 24 ชั่วโมง ระดับก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ในเลือดลดลง
- ภายใน 72 ชั่วโมง หายใจโล่งขึ้น สมรรถภาพปอดเริ่มดีขึ้น
- ภายใน 1–3 เดือน การไหลเวียนเลือดดีขึ้น ร่างกายแข็งแรงขึ้น
- ภายใน 1–9 เดือน อาการไอ เหนื่อย และอ่อนเพลียจะลดลงอย่างเห็นได้ชัด
- หลังจากเลิกบุหรี่ 1 ปี ความเสี่ยงต่อโรคหัวใจลดลงครึ่งหนึ่ง
- ภายใน 10 ปี ความเสี่ยงมะเร็งปอดจะลดลงอย่างมาก
นอกจากนี้ ผู้ที่เลิกบุหรี่ยังมีภาพลักษณ์ที่ดีขึ้น กลิ่นตัวดีขึ้น มีพลังในการทำกิจกรรม และประหยัดค่าใช้จ่ายได้ปีละหลายพันบาท
กิจกรรมวันงดสูบบุหรี่โลกในประเทศไทย
ในประเทศไทย หน่วยงานด้านสาธารณสุขและสถานศึกษา เช่น กระทรวงสาธารณสุข สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และโรงเรียนต่าง ๆ ได้ร่วมกันจัดกิจกรรมมากมาย เช่น
- การเดินรณรงค์งดสูบบุหรี่
- การอบรมให้ความรู้เรื่องพิษภัยของบุหรี่
- การแข่งขันวาดภาพหรือประกวดสื่อรณรงค์
- การจัดคลินิกเลิกบุหรี่ในโรงพยาบาล
- การใช้สื่อออนไลน์ เช่น คลิปวิดีโอ คอนเทนต์ Facebook หรือ TikTok เพื่อเข้าถึงกลุ่มวัยรุ่น
ประชาชนสามารถขอรับคำแนะนำการเลิกบุหรี่ได้ฟรีผ่านสายด่วนเลิกบุหรี่ 1600 หรือคลินิกเลิกบุหรี่ในโรงพยาบาลของรัฐทั่วประเทศ
สังคมไร้ควัน เริ่มต้นที่ตัวเรา
การลดจำนวนผู้สูบบุหรี่ไม่ใช่เพียงเรื่องของสุขภาพส่วนบุคคลเท่านั้น แต่ยังเป็นการสร้างสังคมที่ดีขึ้นสำหรับคนรุ่นต่อไป หากแต่ละคนเริ่มหันมาใส่ใจสุขภาพ งดสูบบุหรี่ และไม่สนับสนุนให้คนรอบข้างสูบ จะช่วยให้สิ่งแวดล้อมสะอาดขึ้น อากาศบริสุทธิ์มากขึ้น และลดภาระค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพของประเทศ
การเลิกบุหรี่เป็นเรื่องยากก็จริง แต่ไม่ใช่เป็นไปไม่ได้ และไม่มีใครต้องสู้เพียงลำพัง เพราะมีระบบช่วยเหลือมากมาย ทั้งหน่วยงานรัฐ โรงพยาบาล และกลุ่มสนับสนุน พร้อมที่จะเคียงข้างทุกก้าวของคนที่ตั้งใจเลิก
ข้อมูลอ้างอิง:
www.kruchiangrai.net หวังว่าบทความนี้จะเป็นแรงบันดาลใจให้ทุกท่านเริ่มต้นดูแลสุขภาพตนเอง และร่วมสร้างสังคมปลอดบุหรี่ไปด้วยกันครับ
